Hiperaktivite ve dikkat dağınıklığı, genellikle birlikte ele alınan psikiyatrik bir bozukluk olan dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) olarak bilinir. DEHB, sıklıkla çocuklarda görülen bir durumdur, ancak yetişkinlerde de tanımlanabilir. Bu durum, genellikle dikkat eksikliği, hiperaktivite ve impulsivite ile karakterizedir.
Dikkat eksikliği, odaklanmakta zorluk çekmek, işleri tamamlamada güçlük çekmek, düzenli bir şekilde ödevlerini yapmada veya işlerini organize etmede zorluk çekmek gibi şeyleri içerir. Hiperaktivite, durmaksızın hareket etme veya konuşma, yerinde duramama, çevresindeki nesnelere dokunma veya karışma gibi davranışları içerir. Impulsivite, düşünmeden hareket etme, aceleci kararlar alma ve başkalarının fikirlerini veya duygularını göz ardı etme eğilimleri gibi şeyleri içerir.
Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) genellikle çocukluk çağında başlar ve erişkinliğe kadar devam edebilir. Bu durum, genetik ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonundan kaynaklanır. DEHB’li çocukların beyinleri, dikkat ve düzenleme için önemli olan belirli bölgelerde farklı aktivite düzeylerine sahip olabilir.
DEHB, öğrenme ve sosyal becerilerde gecikmelere neden olabilir ve depresyon, anksiyete ve madde kullanımı gibi diğer zihinsel sağlık sorunları ile birlikte görülebilir. DEHB’li çocuklar ve yetişkinler genellikle okulda veya işte zorluklar yaşarlar ve arkadaşlık ve sosyal etkileşimlerde sorunlar yaşayabilirler.
DEHB tanısı, dikkat eksikliği, hiperaktivite ve impulsivite semptomlarının en az altı ay boyunca devam etmesi ve yaşa uygun işlevsellikte bir bozulmaya neden olması gerektiğini belirten DSM-5 kriterlerine dayanır. DEHB tanısı koymak için, bir tıp uzmanı veya bir psikiyatrist tarafından kapsamlı bir değerlendirme yapılması gerekir.
DEHB tedavisi, belirtileri yönetmek, işlevselliği artırmak ve yaşam kalitesini iyileştirmek için tasarlanmıştır. Tedavi, genellikle psikoterapi, ilaçlar veya her ikisinin bir kombinasyonunu içerir. Psikoterapi, öğrenme teknikleri, davranış terapisi, bilişsel davranışçı terapi veya aile terapisi gibi farklı terapi türlerini içerebilir. İlaçlar, stimulanlar veya nonstimulanlar gibi farklı türleri içerebilir. Her tedavi seçeneği kişiye özgüdür ve tedavi planı, kişinin semptomlarına, yaşına ve diğer tıbbi durumlarına bağlı olarak değişebilir.
